Wist je dat? Deel 3: Bronsteeweg in Heemstede is vernoemd naar buitenplaats
Noord-Hollands Archief
Hofstede Bronstee ? – 1856
Plaatsnaamkunde is de wetenschap die plaatsnamen opspoort en verklaart. Met een straatnaam worden straten, wegen, lanen en dergelijke aangeduid. Maar een straatnaam dient ook ter oriëntatie en voor het vormen van een adres. Haarlem105 gaat op zoek naar de historie en het verhaal achter straatnamen in Zuid-Kennemerland.
Door Ton de Groot
Open Street Map
Bronsteeweg
De naam Bronsteeweg dateert van het begin van de twintigste eeuw en is vernoemd naar de voormalige buitenplaats Bronstee. De Bronsteeweg ligt in de wijk Heemsteedse Dreef, Schildersbuurt en omgeving. De weg loopt in het verlengde van de Binnenweg vanaf de Koediefslaan tot aan de splitsing Zuiderhoutlaan/Heemsteedse Dreef.
Buitenplaatsen
Amsterdamse kooplieden verdienen in de zeventiende eeuw veel geld als de bloeiende internationale handel van Amsterdam een Europees handelscentrum maakt. Het verdiende vermogen wordt door veel van hen geïnvesteerd in het stichten van een buitenplaats. Op de buitenplaatsen ook wel hofsteden genoemd, worden grote luxe huizen gebouwd. Er worden parkachtige tuinen aangelegd met beplanting, vijvers, stervormige lanen en zichtlijnen. In de zomermaanden nemen de kooplieden er hun intrek om er met hun familie te genieten van de rust, het natuurschoon en de schone lucht. In de nabijheid van de hoofdstad is de binnenduinrand voor hen een populair gebied om zich te vestigen. Aan het einde van de achttiende eeuw telt Heemstede maar liefst drieëntwintig buitenplaatsen.
Bronstee
Als in de zeventiende eeuw een Amsterdamse handelaar de hofstede Bronstee aankoopt is het een van de grotere buitenplaatsen in Heemstede. Het strekt zich uit van grofweg de Binnenweg en Bronsteeweg tot aan het Spaarne. Op de buitenplaats staat dan al het herenhuis en de boerderijen Oud-Bronstee en Nieuw-Bronstee. In de loop der tijd wisselt Bronstee meerdere malen van eigenaar. De laatste eigenaresse van het landgoed neemt een tuinarchitect in de hand voor het maken van een nieuw tuinontwerp. De tuinarchitect Jan David Zocher is een telg uit de beroemde familie van tuinarchitecten met veel ervaring in het ontwerpen en aanleggen van de tuinen op de buitenplaatsen. Rond 1830 wordt de tuin aangelegd naar het ontwerp van Zocher. Vijfentwintig jaar later wordt Bronstee verkocht en de nieuwe eigenaren laten het herenhuis slopen. Het landgoed wordt in kavels verkocht, met uitzondering van de boerderijen. Die zijn elk met twintig hectaren grond al eerder verkocht en blijven in bedrijf.
Boerderrijen
Oud-Bronstee is een pachtboerderij ten noorden van het herenhuis, in de bocht van de Bronsteeweg vlakbij de Blauwe Brug. Het is een melkveebedrijf met een kaasmakerij. Voor de boerderij ligt een bollenveldje en in de warme stal worden bloembollen gekweekt. De boerderij moet wijken voor de aanleg van de Heemsteedse Dreef.
Nieuw-Bronstee is een boerderij ten zuidwesten van het herenhuis. Nadat de boerderij is uitgebreid door de aankoop van een naastliggend perceel begint de eigenaar er een bloembollenbedrijf. Na zijn overlijden wordt het bedrijf geveild en start er de Modelboerderij Bronstee. Het bedrijf heeft vijftig hectare grond, voldoende voor het verbouwen van het benodigde veevoer voor de zeventig melkkoeien. Met zeventien man personeel en een zorgvuldige bereidingsmethode slaagt men erin een grote klantenkring op te bouwen. De melk, yoghurt en kaas vinden gretig aftrek in de ruime omgeving. In 1937 vestigt garagebedrijf Van Lent zich op het terrein van de modelboerderij.
Schildersbuurt
Begin twintigste eeuw wordt het Uitbreidingsplan Heemstede goedgekeurd door de gemeenteraad. In het plan is vastgelegd op welke wijze de gemeente mag uitgroeien. Op de kavels van de voormalige buitenplaats Bronstee wordt begonnen met de bouw van ‘Park Bronstee’ dat later de naam Schildersbuurt krijgt. Deze forensenwijk met veel herenhuizen en woningen onder een kap is een wijk voor welgestelde burgers. In de jaren dertig wordt de Heemsteedse Dreef doorgetrokken als onderdeel van de nieuwe verbinding Haarlem-Hoofddorp-Amsterdam. Daarmee wordt de Bronsteeweg definitief ‘losgeknipt’ van het gebied waartoe het eens behoorde.